غدیر از دیدگاه اهل سنت را از این سایت دریافت کنید.
حدیث غدیر از نگاه اهل سنت
حدیث غدیر از نگاه اهل سنت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از وقایع مهم تاریخی که در سال دهم هجری اتفاق افتاد واقعه غدیر بوده است که در این مقاله به نگاه اهل سنت به حدیث غدیر پرداخته می‌شود.
فهرست مندرجات
۱ – شعر وصف غدیر
۲ – زمان و مکان غدیر
۳ – جریان غدیر
۴ – متواتر بودن حدیث
۵ – مقابله با حدیث
۶ – ایراد به حدیث غدیر
۶.۱ – ایراد اول ۶.۱.۱ – جواب ۶.۲ – ایراد دوم ۶.۲.۱ – جواب ۶.۳ – ایراد سوم ۶.۳.۱ – جواب ۶.۴ – ایراد چهارم ۶.۴.۱ – جواب ۶.۵ – ایراد پنجم ۶.۵.۱ – جواب ۷ – پانویس ۸ – منبع
۱ – شعر وصف غدیر
[ویرایش]
علی امامنا و امام لسوانا، اتی به التنزیل
یوم قال النبی من کنت مولا ه فهذا مولاه، خطب جلیل
ان ما قاله النبی علی الامة حتم، ما فیه قال و قیل (شعر از ابوالقاسم قیس بن سعد بن عباد انصاری، به نقل ازالغدیر، ج صفر، ص۲۴۱.) [۱]
۲ – زمان و مکان غدیر
[ویرایش]
زمان: ظهر پنج شنبه، هجدهم ذی الحجه سال دهم هجری. [۲]
مکان: میانه راه مکه و مدینه در نزدیکی جحفه، در منطقه‌ای به نام غدیر خم.[۳]
۳ – جریان غدیر
[ویرایش]
کاروانیان از حج وداع رسول خاتم باز می‌گردند، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به منطقه‌ای به نام «غدیر خم» رسیدند، ناگهان فرشته وحی نازل شد و پیام آورد؛
«بلغ ما انزل الیک». (هر سه آیه مورد استناد، همین آدرس را دارد.) [۴].
حضرت امر فرمودند؛ کاروانیان توقف کنند، پیکی فرستادند تا آن‌هایی که رفته‌اند بازگردند، زمین بسیار گرم شده بود و آفتاب، گرمای طاقت فرسائی را بر حاجیان تحمیل می‌کرد. همه از خود می‌پرسیدند؛ چه امر مهمی پیش آمده که حضرت چنین فرمانی داده است. راستی چه چیزی است که ایشان از بازگو کردنش ترس دارد، که خداوند فرمود:
«و الله یعصمک من الناس»
و پیغام رسید:
«و ان لم تفعل فما بلغت رسالتک»
«اگر آن را بازگو نکنی، رسالتت را به انجام نرسانده‌ای»
وقتی همه جمع شدند، نماز به جماعت برپا شد، جماعتی در حدود یکصدهزار نفر. حضرت دستور دادند تا از جهاز شتران، منبری درست کنند، ایشان بر بالای آن منبر رفته و خطبه‌ای بلیغ ایراد فرمود. سپس فرمان داد، تا حضرت علی (علیه‌السّلام) هم بالای منبر برود. دستان علی (علیه‌السّلام) در دستان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)قرار گرفت؛ رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آنقدر دستان او را بالا برد؛ که سفیدی زیر بغل هر دو نمایان شد. عذر همگان برطرف شده بود، همه این صحنه را دیدند. آنگاه فرمود:
«من کنت مولاه فهذا علی مولاه»
«هر که من مولای اویم؛ این علی مولای اوست.»
و سپس دعائی در حق او فرمود. جماعت فریاد زدند:
«الحمدالله الذی فضلنا علی العالمین»؛ سپاس خداوندی را که ما را بر عالمیان برتری بخشید. همه، به فرمان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) جهت بستن بیعت، تبریک گویان به سمت خیمه حضرت امیر (علیه‌السّلام) رفتند، حتی زنان هم مامور شدند که با ایشان بیعت ببندند، شیخین که بسیار خوشحال بودند فریاد برآوردند:
«بخ بخ! یا علی! امسیت مولی کل مومن و مومنته». [۵]
برتو مبارک باد یا علی! که اکنون، مولای تمام مردان و زنان مومن شدی.
۴ – متواتر بودن حدیث
[ویرایش]
حدیث غدیر به حدی متواتر است که هیچ کسی نمی‌تواند در صدورش تشکیک کند. [۶] آن قدر نقل شده که به جرات می‌توان گفت؛ هیچ حادثه تاریخی در اسلام به این حد از تواتر نرسیده است. علامه امینی حدود یکصد و ده نفر از صحابه را نام می‌برد که این حدیث را نقل کرده‌اند. [۷] افرادی مثل؛ امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) ، فاطمه زهرا (علیهاالسّلام) ، امام حسن (علیه‌السّلام) و امام حسین (علیه‌السّلام) ، سلمان فارسی، مقداد، اسماء بنت عمیس، ام هانی، جابر بن عبدالله انصاری، ابوبکر بن ابی قحافه، عمر بن خطاب، عثمان بن عفان، اسامه بن زید، ابوهریره، ابی بن کعب، عایشه، عمر و بن عاص.
در میان اهل تسنن نیز این حدیث تواتر دارد و بزرگان حدیث اهل سنت آن را نقل کرده‌اند. دانشمندانی مثل ابوعیسی ترمذی،[۸] ابوجعفر طحاوی،[۹] احمدغزالی،[۱۰] ابن کثیر شافعی،[۱۱] ابن حجر عسقلانی،[۱۲] محمد آلوسی،[۱۳] ابن ابی الحدید،[۱۴] و تعداد زیادی از ائمه حدیث اهل سنت که این حدیث را از طرق متعددی نقل کرده‌اند.
۵ – مقابله با حدیث
[ویرایش]
در مقابل، عده‌ای از روی تعصب یا جهل، درصدد مقابله با این حدیث برخواسته‌اند. آنان از یک طرف، به جعل احادیثی در فضیلت خلفای راشدین و غیر راشدین پرداختند؛ مثل حدیثی که احمد بن عبیدالله ابوالعز، حدیثی را در مورد ابوبکر، جعل کرد،[۱۵] و یا عایشه که در حق پدرش حدیثی را جعل کرده است. [۱۶] و از طرف دیگر، سعی کردند در سند یا دلالت حدیث غدیر خدشه وارد کنند.
۶ – ایراد به حدیث غدیر
[ویرایش]
بزرگان اهل سنت، به جعلی بودن احادیثی که در فضیلت خلفا در برخی کتاب‌های اهل سنت آمده، اعتراف دارند،[۱۷] در این مقاله به مهم‌ترین ایراداتی که بر حدیث غدیر وارد شده است، می‌پردازیم:
۶.۱ – ایراد اول
خبری می‌تواند دلیل بر اثبات اصلی از اعتقادات بشود، که تواتر داشته باشد ولی این حدیث، خبر واحد است و به حد تواتر نرسیده است.[۱۸][۱۹]
۶.۱.۱ – جواب
چنان چه قبلا نیز گذشت؛ این ایراد بر اساس تعصب و یا جهل است و الا هر کس با مراجعه به کتبی که در زمینه بررسی طرق و سند این حدیث نگاشته شده است، به آسانی حکم به تواتر آن می‌نماید، به علاوه افرادی مثل؛ ترکمانی ذهبی، سیوطی، جرزی، جلال الدین نیشابوری و ده‌ها نفر دیگر، که علامه امینی آن‌ها را در الغدیر آورده به صحت سند این حدیث اشاره کرده‌اند. [۲۰][۲۱]
۶.۲ – ایراد دوم
علی (علیه‌السّلام) در روز واقعه غدیر جهت جمع آوری زکات، در یمن حضور داشته است و اصلا در غدیر نبوده تا بگوئید، شخصی که در این واقعه به خلافت نصب شده است، اوست. [۲۲]
۶.۱.۱ – جواب
به اعتراف بزرگان اهل حدیث و تاریخ، اگرچه حضرت قبل ازموسم حج، در یمن بوده‌اند. ولی در حجة الوداع به رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ملحق شدند و در غدیر حاضر بوده‌اند.[۲۳][۲۴][۲۵][۲۶]
۶.۳ – ایراد سوم
کلمه مولی دارای معانی متعددی است، مانند؛ اولی، ناصر، دوست، پسرعمو، آزاد کننده و… و معلوم نیست که «مولی» در حدیث به معنای اولی در تصرف باشد، بلکه اصلا مراد از آن، ناصر و دوست است، و در عرف لغت عرب، مفعل به معنای افعل تفصیل نیامده است.[۲۷][۲۸]
منبع مطلب : fa.wikifeqh.ir
نظر اهل سنت در مورد غدیر خم
تمام مسلمانان رخداد عظیم غدیرخم را که در آخرین سفر رسول الله(ص) به حج اتفاق افتاد اعتقاد دارند و می‌گویند در سال دهم هجری در روز هیجدهم ذیحجه در محل غدیرخم در منزلگاهی به نام جحفه – محل انشعاب خطوط کاروانها به مدینه و مصر و شام و مکه – که حجاج از آن جا از یکدیگر جدا شده هر کدام به شهر و دیار خود باز میگشتند، رسول خدا در آن جا به کاروانیان دستور توقف داد و مقرر داشت تا در همان جا فرود آیند.
نظر اهل سنت در مورد غدیر خم
۱۴۰۰/۰۴/۲۵ ۰۹:۵۲:۲۰ |
خانه | اجتماعی | قرآن و معارف | کد خبر: ۸۸۵۹۵۵ ارسال به دیگران |
تمام مسلمانان رخداد عظیم غدیرخم را که در آخرین سفر رسول الله(ص) به حج اتفاق افتاد اعتقاد دارند و می‌گویند در سال دهم هجری در روز هیجدهم ذیحجه در محل غدیرخم در منزلگاهی به نام جحفه – محل انشعاب خطوط کاروانها به مدینه و مصر و شام و مکه – که حجاج از آن جا از یکدیگر جدا شده هر کدام به شهر و دیار خود باز میگشتند، رسول خدا در آن جا به کاروانیان دستور توقف داد و مقرر داشت تا در همان جا فرود آیند.
به گزارش برنا؛ پیامبر اکرم فرمود تا پیش رفتگان را فراخوانده از راه رفته و باز گردانند و منتظر بمانند تا واپس ماندگان نیز از راه برسند آن گاه فرمان داد تا آن جمعیت بسیار که بنا به قولی بر یک صد و بیست هزار نفر بالغ می‌شدند متفرق نشوند.
سپس مقرر داشت تا مردم را به ادا نماز جماعت فرا خوانند یاران رسول خدا با انداختن پارچه هایی بر سرشاخ و برگ درختان سایبانی برای آن حضرت فراهم کردند تا او را از گزند تابش آفتاب محفوظ دارند. رسول خدا نماز ظهر را با انبوه جمعیت حاجیان در آن گرمای طاقت فرسا به جای آورد و سپس برخاست و به سخنرانی پرداخت. در آغاز حمد و ثنای خدا به جای آورد و در پند و نصیحت و ذکر و موعظه نهایت سعی مبذول داشت و سخن بسیار طولانی بفرمود که در واقع می‌توان گفت طولانی‌ترین سخنرانی پیامبر است.
در آن روز آن حضرت بیش از یک ساعت از فضایل علی(ع) سخن گفت و زمانی نیز دست علی(ع) را گرفت و بلند کرد تا آن جا که همه مردم سپیدی زیر بغل آن حضرت را دیدند سپس فرمود «من کنت مولاه فهذا علی مولاه»، هر کس که من مولی و سرپرست او هستم پس این علی هم مولی و سرپرست او است. و بعد از آن در حق حضرت علی(ع) چنین دعا فرمودند: «اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله»، خدیا دوست بدار کسی را که علی را دوست می‌دارد و دشمن باش با دشمنان علی(ع) و یاری کن کسی را که یار و یاور حضرت لی است و واگذار – کمک کن – کسی را که علی(ع) را واگذارد و همه حاضران آمین گفتند.
این خلاصه ای از وقوع حادثه تاریخی بسیار عظیم غدیرخم بود که همه اهل اسلام تحقق و وقوع آن را قبول دارند. و آن را به طریقه ای مختلف روایت کردند.
طبری مورخ مشهور اهل سنت حدیث غدیر را از هفتاد و پنج طریق روایت کرده و برای آن کتابی مستقل به اسم الولایه نوشته است. ابن عقده یکی از علمای معروف اهل سنت حدیث غدیر را از صد و پنج طریق روایت کرده و برای آن کتابی مستقل قرار داده که آن الموالات نام نهاده است.
اما اهل اسلام در معنای حدیث غدیر «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» اختلاف کردند. بعضی از اهل سنت می‌گویند پیامبر اکرم(ص) در روز غدیرخم حضرت علی(ع) را به عنوان دوست خویش معرفی کردند. اگر چنان‌چه بپذیریم حدیث غدیر دلالت بر امامت حضرت علی(ع) می‌کند نمی پذیریم که حدیث غدیر دلالت بر امامت بلافصل حضرت علی می‌کند تا موجب شود خلافت سه خلیفه منتفی شود. به اعتقاد شیعه با توجه به مجموع گفتار رسول خدا(ص) در غدیر، معنای مولا در جمله «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» دارنده قدرت ولایت در دین و امور مسلمانان است، نه معانی دیگر – پسر، عمو، دوست، یاری کننده، همسایه و…
معنا ندارد که پیامبر اسلام در آن هوای گرم و سوزان طاقت‌فرسا در میان آن همه مسلمان و در آن هوای گرم و نامناسب حضرت علی(ع) را به عنوان دوست خویش معرفی کرده باشند آن چه که فهمیده می‌شود این است که پیامبر در آن هوای نامساعد یک مسأله دینی بسیار با اهمیتی را به مسلمانان معرفی کردند که آن هم مسأله با اهمیت جانشینی و امامت است چون پیامبر تا آن وقت اصول و فروع دین و احکام آن‌ها را بیان کرده بودند به جز این که مسأله بسیار مهم جانشینی و امامت بعد از خودشان به نحو مراسم نصب و تبریک برگزار نکرده بودند لذا در روز غدیرخم مراسم نصب و تبریک حضرت علی(ع) بود که در غدیرخم برگزار شد.
از طرفی دعایی را که پیامبر اسلام(ص) در غدیرخم در حق حضرت علی(ع) داشتند که فرمودند: «اللهم و ال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره اخذل من خذله» این دعا مناسب و شایسته شخصیتی است که زعامت و رهبری ملت اسلام را بر عهده داشته باشد و قرینه است پیامبر اسلام(ص) در آن روز حضرت علی(ع) را به عنوان خلیفه و زعیم مسلمانان تعیین کردند.
آن چه جای تأمل است این که، پس از رحلت رسول خدا(ص) چون عده‌ای از تصاحب کنندگان حکومت ادعا کردند که رسول خدا(ص) آن چه درباره علی(ع) فرموده در آستانه وفات نسخ کرد، در واقع یاد کردن از واقعه غدیر کم ارزش شد.
پیامبر اسلام(ص) در سال آخر عمرش، با بیش از صد هزار تن، حجّْ الوداع را به جای آورد و در برگشت در سرزمین «خم» فرمان توقّف داد. پیش افتاده ها توقّف کردند و عقب ماندگان رسیدند و از سنگ و جهاز شترها منبری ساختند و پیامبر(ص) بر روی منبر در برابر جمعیت صد هزار نفری و در گرمای سوزان غدیر، کمربند حضرت علی(ع) را گرفت و فرمود: «من کنت مولاه فعلی – فهذا علی – مولاه اللهم و ال من والاه…»؛ سپس مردم از جمله عمر با حضرت علی(ع) بیعت کردند و صدای «بخ بخ» بلند شد.
از نظر شیعه، این قضیّه مورد تأیید است و حتّی همه مفسّران شیعه معتقدند که آیه (تبلیغ» (یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته و الله یعصمک من الناس); ای پیامبر(ص) آن چه را از سوی پروردگارت بر تو نازل شده، به مردم ابلاغ کن و اگر نکنی، رسالت خود را به طور کامل انجام نداده‌ای و خداوند تو را از مردم بدخواه حفظ می‌کند.
این آیه، در غدیر خم و درباره نصب حضرت علی(ع) نازل شده است و حدود ۳۶۰ تن از دانشمندان اهل سنّت نیز این مطلب را پذیرفته‌اند. دراین جا به دیدگاه برخی از مفسّران اهل سنّت اشاره می‌کنیم:
۱. واحدی در کتاب اسباب النّزول، صفحه ۱۵۰ می‌گوید: «یا ایها الرسول…»، روز عید غدیر درباره علی بن ابی‌طالب نازل شده است.
۲. سیوطی در کتاب الدر المنثور، جلد ۲، صفحه ۲۹۸ می‌نویسد: «یا ایها الرسول…»، روز عید غدیر درباره علی بن ابی‌طالب نازل شده است.
۳. فخر رازی در کتاب تفسیر خود می‌گوید: «مفسّران ده وجه و سبب برای نزول این آیه بیان کرده‌اند»؛ سپس در ادامه می‌گوید: «دهم این که این آیه در مقام فضیلت علی بن ابی‌طالب نازل شده است و هنگامی که این آیه نازل شد، پیامبر اسلام دست حضرت علی را گرفت و فرمود: هر که من مولا و سرپرست و حاکم او هستم، علی هم مولای او است».
منبع مطلب : www.borna.news