آداب و رسوم مردم خوزستان در روز چهارشنبه سوری ، اداب و رسوم چهارشنبه سوری در خوزستان، تحقیق در مورد آداب و رسوم مردم خوزستان در روز چهارشنبه سوری،چهارشنبه سوری در جنوب کشور
در پژوهش حاضر سعی شده که تمامی استان های ایران از نظر آداب و رسوم و همچنین مراسم چهارشنبه سوری پوشش داده شود.
مقدمه:
یکی از آداب و رسوم کهن و قدیمی مردم ایران زمین، برگزاری جشن چهارشنبه سوری است.
چهارشنبه سوری، یک جشن بهاری است که پیش از رسیدن نوروز در آخرین سه شنبه سال خورشیدی با برافروختن آتش، پریدن از روی آن و مراسمی دیگر برگزار می شود.
چهارشنبه‌سوری رسم های مقدمه نوروز می‌باشد و مهمترین عنصرش آتش است و نامش هم از شعله‌های آتش برخاسته.
چرا که «سوری» به معنی سرخی است و هم از اینرو در بسیاری از نقاط «چهارشنبه سرخی» نامیده می‌شود.
جمع‌کردن هیزم، برپاکردن آتش، شادی‌های دسته‌جمعی و خواندن شعر
«زردی من از تو/ سرخی تو از من/ غم برو، شادی بیا/ محنت برو، روزی بیا»
نزدیک‌ترین تصویر از چهارشنبه آخر سال است که خاطره‌اش برای همه ما با چند جمله مشابه تعریف می‌شود.
مردم استان نیز مثل اکثر نقاط سراسر کشور، در روز چهارشنبه سوری رسم و رسوماتی دارند که بعضی از این رسوم و رسومات مختص این دیار بوده ودر بسیاری از خانواده ها هنوز هم اجرا می شود.
آب تنی در چهارشنبه‌سوری
شناکردن و تن به آب‌زدن از کارها و تفریحات رایج است.
در نقاط ساحلی مردم برای انجام مراسم ویژه آب‌تنی می‌کنند که یکی در آخرین چهارشنبه ماه صفر و دیگری در چهارشنبه‌سوری است.
آنها در این مراسم با ذکر «بسم الله الرحمن الرحیم» پا در آب‌های گرم و شور می‌گذارند و مدتی در آب دریا می‌نشینند و آب تنی می‌کنند.
در پایان با ۳ صلوات، ۳ بار سر خود را در آب شور فرو می‌کنند،
بعد از این کار از دریا بیرون می‌آیند و به خانه‌هایشان بر می‌گردند و با آب شیرین بدن‌های خود را می‌شویند
چنانچه کسی بیمار باشد و نتواند برای اجرای این مراسم به دریا برود بستگانش از دریا برایش آب می‌آورند تا در منزل آب‌تنی کند.
خوزستانی ها معتقدند با این کار دیگر در طول سال بیمار نخواهند شد.
برافروختن آتش
«مردم این استان در شب چهارشنبه‌سوری و نزدیک غروب آفتاب ۳ یا ۷ کپه آتش روشن می‌کنند و این کار یا وسط کوچه یا در داخل حیاط انجام می‌شود.
اهل خانه از روی آتش می‌پرند و جمله مشهوری را که در خیلی از نقاط کشور می‌گویند، تکرار می‌کنند:
«زردی من از تو؛ سرخی تو از من» که به نوعی دعای سلامتی است.»
«در این مراسم همچنین زنانی که فرزندان کوچک دارند، آنها را به بغل گرفته و از روی آتش می‌پرند و این را موجب سلامتی فرزند می‌دانند.
رسم بختیاری‌های خوزستان
در میان لرهای بختیاری خوزستان هم رسم «تَش پَرَک» به معنی پریدن از روی آتش مرسوم است و در برخی ازروستاهای این مناطق در این شب آش می‌پزند و بین همسایگان پخش می‌کنند.
همچنین بعد ازصرف شام هم به دیدن بستگان و همسایه‌ها می‌روند.
رسم بهبهانی‌ها
در قدیم زنان و دختران بهبهانی هم در شب چهارشنبه‌سوری به اماکن مقدس همچون امامزاده‌ها می‌رفتند و دو رکعت نماز حاجت می‌خواندند.
همچنین در بهبهان رسم بود که پیش از غروب آفتاب مردم به صحرا می‌رفتند و مقداری بوته خشک می‌کندند و آنها را درحیاط خانه یا در گذرگاه آتش می‌زدند و از روی آن می‌پریدند.
آتش‌ها معمولا ۳ یا ۷ کپه بودند.
با غروب آفتاب و نیمه تاریک‌شدن آسمان، زن و مرد و پیر و جوان گرد هم جمع می‌شدند و از بزرگ تا کوچک هر کدام ۳ بار از روی بوته‌های افروخته می‌پریدند.
اکنون هم افروختن آتش و پریدن از روی آن در بهبهان مرسوم است و اغلب هم جوانان این کار را انجام می‌دهند.
قایق‌سواری
جنوبی ها پس از آتش‌افروزی در خانه‌هایشان و پریدن از روی آن، با قایق از روی آب می‌گذرند و معتقدند با این کار نحسی این شب از بین می‌رود. آداب و رسوم مردم خوزستان در روز چهارشنبه سوری
برگزاری مراسم زار
مراسم زار(لیوا) از آیین‌های ویژه مردم جنوب کشور است که این مراسم شب چهارشنبه‌سوری نیز در برخی نقاط استان خوزستان برای فرد بیمار برگزار می‌شود و در آن مردان و زنان لباس مخصوص می‌پوشند و عطر مخصوص این مراسم را نیز به خود می زنند و خود را برای مراسم آماده می‌کنند.
هفت روز قبل از اجرای مراسم، معجون مخصوصی از گیاهان :
کندرک، ریحان، زعفران، هل، جوز و زبان جوجخ(نوعی گیاه) تهیه می‌کنند و بیمار را دور از چشم زنان یا بالعکس اگر مریض زن باشد دور از چشم مردان نگه می‌دارند و از این معجون برتن بیمار می‌مالند و مقداری نیز به خورد او می‌دهند.
آجیل‌خوری
خوزستانی ها بعد از پایان پریدن از روی آتش مرحله بعدی مراسم را برگزار می کردند.
این کار به «آجیل‌خوری» معروف و ترکیبی از انجیر، کشمش، خرما، توت خشک، فندق و پسته بود.
خورد و خوراک چهارشنبه سوری و دیدار با بزرگ فامیل
پختن غذاهای متنوع و خوردن تخمه و آجیل سنتی شامل مغز تخم هندوانه و کدو و پسته و بادام و اعتقاد دارند که هر کس از این آجیل بخورد مهربان می شود و رفتار مناسبی با دیگران خواهد داشت.
در پایان شب همراه با نقل خاطرات و داستان‌های گذشته توسط بزرگان از جمله آداب و رسوم دیگرچهارشنبه سوری است.
پس از صرف شام، شادباش گفتن و سر زدن به خانه بزرگ فامیل همه به يكديگر عيد را تبريك مي‌گويند.
اسپند دود کردن
در بعضی خانه‌ها رسم بر این است که اسپندی دود کرده، در دو طرف در خانه می ریزند تا اهل خانه ازچشم حسود و بیگانه در امان باشد .
کوزه شکستن
شکستن کوزه‌های کهنه و لب پر شده و قلیان‌های قدیمی از دیگر آیین‌های جنوبی ها برای از بین بردن نحوست در چهارشنبه سوری بوده است.
در روستاهای استان این رسم به این شکل برگزار می‌شد که در غروب چند سکه رایج کشور (نماد تنگدستی) در کوزه سفالینی که آب ندیده می‌گذاشتنند انداخته و هر یک از اعضای خانواده یکبار کوزه رادور سر خود می‌چرخاند و بر این باور هستند که با این کار بلا از اهالی خانه دور می شود.
و نفر آخر آن را به بالای پشت بام برده و به کوچه می‌اندازد.
مراسم قاشق زنی:
در مراسم قاشق زنی، زن یا مرد، کودک یا بزرگ با پوشاندن سر و صورت خود به در خانه همسایه‌ها رفته و بدون آن که خود را معرفی کند یا صدایی از خود دربیاورد، هدیه خود را دریافت کرده و برمی‌گردد.
سر و صورت فرد باید با چادر سایه یا ملحفه‌ای بزرگ پوشانده شود تا هویت او مخفی باقی بماند.
هنگام تردد در محله هم باید به شکل ممتد با قاشق روی کاسه یا دیگ فلزی بزند و از خود سر و صدا ایجاد کند.
این سر و صدا به صاحبان خانه می‌فهماند که قاشق‌زن به خانه آنها آمده و هدیه خود را می‌خواهد.
این هدایا ممکن است شکلات، تنقلات و اسباب بازی برای کودکان باشد یا برای بزرگسالان پول نقد و آجیل ریخته شود. آداب و رسوم مردم خوزستان در روز چهارشنبه سوری
خانه تکانی
خانه تکانی و نظافت و شست و شوی وسایل به‌عنوان یکی از سنت‌های نیکو و مشترک مردم این استان با سایر مناطق ایران است که در آستانه نوروز به مناسبت نو شدن سال برای نظم دهی، نظافت و زینت محل زندگی و کوی و برزن انجام می‌شود
و مردم استان بر این باورند که با خانه تکانی غبار و آلودگی‌ها را از خود و محل زندگیشان می زدایند و به استقبال پاکیزگی و نوشدن همراه با بهار طبیعت می‌روند.
مطالب دیگر:
آداب و رسوم مردم هرمزگان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم بوشهر در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان رضوی در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان جنوبی بیرجند در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان شمالی بجنورد در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم گلستان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم مازندران در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم گیلان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم کرمان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم ایلام در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم کهگیلویه در روز چهارشنبه سوری
چهارشنبه سوری در همدان
چهارشنبه سوری در کرمانشاه
چهارشنبه سوری در کردستان
چهارشنبه سوری در تبریز
منبع : KelaseDarsi.ir