آداب و رسوم مردم بوشهر در روز چهارشنبه سوری ، اداب و رسوم چهارشنبه سوری در بوشهر، تحقیق در مورد آداب و رسوم مردم بوشهر در روز چهارشنبه سوری
در پژوهش حاضر سعی شده که تمامی استان های ایران از نظر آداب و رسوم و همچنین مراسم چهارشنبه سوری پوشش داده شود.
مقدمه:
یکی از آداب و رسوم کهن و قدیمی مردم ایران زمین، برگزاری جشن چهارشنبه سوری است.
چهارشنبه سوری، یک جشن بهاری است که پیش از رسیدن نوروز در آخرین سه شنبه سال خورشیدی با برافروختن آتش، پریدن از روی آن و مراسمی دیگر برگزار می شود.
چهارشنبه‌سوری رسم های مقدمه نوروز می‌باشد و مهمترین عنصرش آتش است و نامش هم از شعله‌های آتش برخاسته.
چرا که «سوری» به معنی سرخی است و هم از اینرو در بسیاری از نقاط «چهارشنبه سرخی» نامیده می‌شود.
جمع‌کردن هیزم، برپاکردن آتش، شادی‌های دسته‌جمعی و خواندن شعر
«زردی من از تو/ سرخی تو از من/ غم برو، شادی بیا/ محنت برو، روزی بیا»
نزدیک‌ترین تصویر از چهارشنبه آخر سال است که خاطره‌اش برای همه ما با چند جمله مشابه تعریف می‌شود.
مردم استان نیز مثل اکثر نقاط سراسر کشور، در روز چهارشنبه سوری رسم و رسوماتی دارند که بعضی از این رسوم و رسومات مختص این دیار بوده ودر بسیاری از خانواده ها هنوز هم اجرا می شود.
چهارشنبه سوری در بوشهر
در گذشته در بوشهر؛ آخرین شب چهارشنبه ماه صفر هر سال بوشهرری را به منزله چهارشنبه سوری می دانسته اند.
(به دلیل این که ماه صفر و به ویژه روز ۱۳ آن را بسیار سنگین و بلاخیز قلمداد می کرده اند) بنابراین برای جان سالم به در بردن از نحوست ماه صفر و مخصوصا به خاطر آن که نحوست آن ماه به ماه های بعد منتقل نشود و به همان ماه ختم شود به گونه زیر عمل می کرده اند:
بوشهری‌ها در این روز خانوادگی به ساحل می‌روند تا پای (ساق پاها) خود را در آب دریا بشویند و ریشه فکری این اقدام نمادین بر آن است که آب دریا پاک کننده آلودگی‌های سالانه جان و تن است.
هر فرد هفت سنگ کوچک یا مهر شکسته شده نماز را به دریا می‌انداخت، این سنگ‌ها سنبل غم و غصه‌هایی بود که در پایان سال دریا با خود می‌برد.
می گفتند:
درد و غمم در بیشو تو آو دریه بیشو؛ درد و غم من بیرون برود در آب دریا برود
مضمون این خواسته با اعمال چهارشنبه سوری آخر سال خورشیدی که آتش برافروخته می شود و از روی آن می پرند؛
می گویند:
سرخی تواز من … زردی من از تو یکی است.
هر گاه چهارشنبه سوری با فصل تابستان تقارن پیدا کند؛
معمولا” نوجوانان پسر و دختر در صبح چهارشنبه سوری راهی دریا می شوند و مراسم چهارشنبه سوری خود را با شنا کردن در آب دریا به جای می آورده اند.
بر اساس رسم مردم استان، کسی حق ندارد در این شب نفرینی بر لب برآورد، زیرا بر این باورند که در روزهای آخر سال؛ جمعا ۱۹۹۹ قضا و بلا نازل می‌شود که فقط ۹۹۹تای آن در این شب است.
برافروختن آتش
«مردم این استان در شب چهارشنبه‌سوری و نزدیک غروب آفتاب ۳ یا ۷ کپه آتش روشن می‌کنند و این کار یا وسط کوچه یا در داخل حیاط انجام می‌شود.
اهل خانه از روی آتش می‌پرند و جمله مشهوری را که در خیلی از نقاط کشور می‌گویند، تکرار می‌کنند:
«زردی من از تو؛ سرخی تو از من» که به نوعی دعای سلامتی است.»
«در این مراسم همچنین زنانی که فرزندان کوچک دارند، آن‌ها را به بغل گرفته و از روی آتش می‌پرند و این را موجب سلامتی فرزند می‌دانند. آداب و رسوم مردم بوشهر در روز چهارشنبه سوری
قایق‌سواری
بوشهری‌ها پس از آتش‌افروزی در خانه‌هایشان و پریدن از روی آن، با قایق از روی آب می‌گذرند و معتقدند با این کار نحسی این شب از بین می‌رود.
برگزاری مراسم زار
مراسم زار(لیوا) از آیین‌های ویژه مردم جنوب کشور است که این مراسم شب چهارشنبه‌سوری نیز در بوشهر برای فرد بیمار برگزار می‌شود
و در آن مردان و زنان لباس مخصوص می‌پوشند و عطر مخصوص این مراسم را نیز به خود می زنند و خود را برای مراسم آماده می‌کنند.
هفت روز قبل از اجرای مراسم، معجون مخصوصی از گیاهان :
کندرک، ریحان، زعفران، هل، جوز و زبان جوجخ(نوعی گیاه) تهیه می‌کنند و بیمار را دور از چشم زنان یا بالعکس اگر مریض زن باشد دور از چشم مردان نگه می‌دارند و از این معجون برتن بیمار می‌مالند و مقداری نیز به خورد او می‌دهند.
آجیل‌خوری
بوشهری ها بعد از پایان پریدن از روی آتش و شکستن کوزه مرحله بعدی مراسم را برگزار می کردند.
این کار به «آجیل‌خوری» معروف و ترکیبی از انجیر، کشمش، خرما، توت خشک، فندق و پسته بود.
خورد و خوراک چهارشنبه سوری و دیدار با بزرگ فامیل
پختن غذاهای متنوع و خوردن تخمه و آجیل سنتی شامل مغز تخم هندوانه و کدو و پسته و بادام و اعتقاد دارند که هر کس از این آجیل بخورد مهربان می شود و رفتار مناسبی با دیگران خواهد داشت.
در پایان شب همراه با نقل خاطرات و داستان‌های گذشته توسط بزرگان از جمله آداب و رسوم دیگرچهارشنبه سوری است.
پس از صرف شام، شادباش گفتن و سر زدن به خانه بزرگ فامیل همه به يكديگر عيد را تبريك مي‌گويند.
اسپند دود کردن
در بعضی خانه‌ها رسم بر این است که اسپندی دود کرده، در دو طرف در خانه می ریزند تا اهل خانه ازچشم حسود و بیگانه در امان باشد .
فالگوش ایستادن
فالگوش ایستادن نیز از دیگر رسوم شب چهارشنبه‌سوری بوده که در این شب حاجت مندان به خصوص دختران دم بخت به شکل ناشناس، سر کوچه‌ها یا چهارراه‌ها می‌ایستادند
و به صحبت‌های عابران گوش می‌دادند و اولین سخن اولین رهگذر را به نیت خود تعبیر می کردند.
کوزه شکستن
شکستن کوزه‌های کهنه و لب پر شده و قلیان‌های قدیمی از دیگر آیین‌های بوشهری‌ها برای از بین بردن نحوست در چهارشنبه سوری بوده است.
در روستاهای استان این رسم به این شکل برگزار می‌شد که در غروب چند سکه رایج کشور (نماد تنگدستی) در کوزه سفالینی که آب ندیده می‌گذاشتنند انداخته
و هر یک از اعضای خانواده یکبار کوزه رادور سر خود می‌چرخاند و بر این باور هستند که با این کار بلا از اهالی خانه دور می شود و نفر آخر آن را به بالای پشت بام برده و به کوچه می‌اندازد.
خانه تکانی
خانه تکانی و نظافت و شست و شوی وسایل به‌عنوان یکی از سنت‌های نیکو و مشترک مردم این استان با سایر مناطق ایران است که در آستانه نوروز به مناسبت نو شدن سال برای نظم دهی، نظافت و زینت محل زندگی و کوی و برزن انجام می‌شود
و مردم استان بر این باورند که با خانه تکانی غبار و آلودگی‌ها را از خود و محل زندگیشان می زدایند و به استقبال پاکیزگی و نوشدن همراه با بهار طبیعت می‌روند. آداب و رسوم مردم بوشهر در روز چهارشنبه سوری
مطالب دیگر:
آداب و رسوم مردم هرمزگان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان رضوی در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان جنوبی بیرجند در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان شمالی بجنورد در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم گلستان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم مازندران در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم گیلان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم کرمان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم ایلام در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم کهگیلویه در روز چهارشنبه سوری
چهارشنبه سوری در همدان
چهارشنبه سوری در کرمانشاه
چهارشنبه سوری در کردستان
چهارشنبه سوری در تبریز
چهارشنبه سوری در ارومیه
چهارشنبه سوری در زنجان
چهارشنبه سوری در اردبیل
منبع : KelaseDarsi.ir